به نقل از «تین نیوز»

◄ کاروانسرای خانات تهران؛ یادآور تهران قدیم

تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۸۹۳۹۹

تین نیوز

در تهران آثار و بناهایی تاریخی وجود دارد که همچنان حال و هوای دلنشین و نوستالژی را برای مردم رقم می زند. هرچند روز به روز شاهد رشد برج ها و مکان های تفریحی مدرن هستیم و با اینکه ظاهر شهر تهران به خاطر ساخت و سازهای نا منظم و بی رویه کمی زشت شده، ولی هنوز هم می توان مکان های تاریخی بسیار زیبایی را در این شهر شلوغ پیدا کرد که دلمان را به حال و هوای گذشتگانمان ببرند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شاید کمتر کسی بداند که در دل شهر تهران هم کاروانسرایی تاریخی جای خوش کرده است. کاروانسرای خانات یکی از آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهر تهران است که امروز قصد داریم آن را معرفی کنیم.

اگر تهرانی هستید و قصد گشت و گذار و تفریح دارید، احتیاجی نیست که حتما به خارج شهر بروید.  در میان آپارتمان های ریز و درشت و بدقواره امروزی تهران، کاروانسرایی به قدمت بیش از یک قرن جای خوش کرده است. کاروانسرایی که به بهترین و زیباترین شکل مرمت و بازسازی شده و به عنوان یادگاری از تهران قدیم، پذیرای بازدیدکنندگان تهرانی است. در ادامه کاروانسرای خانات تهران را معرفی خواهیم کرد.

معرفی کاروانسرای خانات

پررونق ترین دوره احداث و مرمت کاروانسراها را می توان دوره صفویه دانست. در این دوره شاه عباس یکم تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم گرفت و یکی از الزامات این کار را احیای کاروانسراها می دانست. و از آنجایی که تهران در مسیر تقاطع محورهای قم، خراسان، مازندران، قزوین، گیلان و ساوه قرار داشت و به سبب مرکزیت مهم سیاسی، بازرگانی، اداری و مذهبی از قدیم مورد توجه بود. به همین دلیل از دوران صفویه چندین کاروانسرا در این شهر ساخته شدند که موجب توسعه و رونق شهر تهران شد و در دوره های بعدی نیز ادامه داشت.

یکی از این کاروانسراهای تاریخی که همچنان سرپا مانده، کاروانسرای خانات است. خانات همانند نگینیست در منطقه ۱۲ کلان شهر تهران، چرا که تمامی فضای اطراف آن را ساختمان های بلند فرا گرفته اند. این کاروانسرای تاریخی، در جنوب چهار راه مولوی و در خیابان صاحب جمع واقع شده است. کاروانسرای خانات در سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۴۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 تاریخچه کاروانسرای خانات تهران

کاروانسرای خانات یکی از آثار به یادگار مانده از دوران قاجار در شهر تهران است. حدود یک قرن پیش، نیاکان ما با اسب یا شتر بارهای خود را در حیاط بزرگ این کاروانسرا خالی می کردند و شبی را در حجره های آن به صبح می رساندند. پیرامون قدمت این بنا اطلاعات کاملی در دست نیست، ولی با توجه به ویژگی هایی که این کاروانسرا دارد، می توان تاریخ ساخت آن را اواخر دوران حکومت ناصر الدین شاه و حدود سال ۱۲۶۱ شمسی دانست.

همه ما می دانیم که دور تا دور تهران قدیم، دروازه ها و دیواری وجود داشت. تا اواسط سلطنت ناصرالدین شاه، هنوز حصار دوره صفوی دور تهران باقی مانده بود. در این دوران ناصر الدین شاه دیوار صفوی را خراب و حصاری موسوم به حصار ناصری را دورتا دور تهران کشید. بنابراین، شهر تهران بزرگتر شد و کاروانسرای خانات هم که در مسیر جاده عبد العظیم بنا شده بود، به درون حصار شهر افتاد. از همین رو، کاروانسرای خانات را جزء کاروانسراهای درون شهری کشور محسوب می کنیم. جالب است بدانید که این بنای تاریخی، بزرگترین بنای ساخته شده در بافت تاریخی شهر تهران است.

می گویند کاروانسرای خانات بیش از یک قرن پیش و در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در جنوب چهار راه مولوی و در خیابان صاحب جمع امروزی ساخته شد. جالب است بدانید که به این بنا سرای روغنی ها نیز می گفتند چرا که در روزگاران قدیم محل خرید و فروش روغن بود. همچنین به حجره، خان می گفتند که این کاروانسرا با داشتن 52 حجره به کاروانسرای خانات معروف شد. در آن روزها برخی از تاجران به صورت فصلی حجره ها را اجاره می کردند، کالاهای شان را در طبقه پایین عرضه می کردند و در طبقه بالا به استراحت می پرداختند. پس از مدتی با تغییر شیوه های حمل ونقل، تغییر و از رونق افتادن برخی از کسب وکارها، کاروانسراها کاربری سابق خود را از دست دادند. با گذشت روزهای بسیار، امروز این کاروانسرا محل عرضه خشکبار، آجیل، حبوبات و...است و می توانید با قدم زدن در آن گشت وگذاری کوتاه در دل تاریخ داشته باشید. 

جالب که بدانید با وجود نامشخص بودن زمان دقیق ساخت این بنا، با توجه به نوع معماری بنا، آن را متعلق به حدود بیش از یک قرن پیش و اواخر دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می دانند. همچنین در نقشه ای که در سال 1270 هجری شمسی توسط میرزا ابوالقاسم نجم الملک (از دولت مردان دوره قاجار و پهلوی) از تهران تهیه شده است، این کاروانسرا در نزدیکی میدان امین السلطان دیده می شود. این میدان توسط آقامحمدابراهیم ارباب، ملقب به امین السلطان از درباریان گرجی ایران در دوران ناصرالدین شاه ساخته و به مرکز عرضه سبزیجات و تره بار بدل شد.

روزگار گذشت تا اینکه حدود 111 سال پیش، یکی از اعضای خاندان اردهالی، که از قدیمی ترین تجار فرش ایران بودند، این بنا را از امین السلطان خریداری می کند. تا سال 1381 این بنا همچنان فعال بود تا اینکه کم کم بخش هایی از آن رو به تخریب رفت. افراد خاندان اردهالی برای حفظ میراث گذشتگان شان تصمیم می گیرند تا برای حفظ این بنا اقداماتی انجام دهند. در نهایت بعد از مرمت، در سال 1388 با وجود تلاش های خانواده ارهالی برای تبدیل این کاروانسرا به مرکز تولید و عرضه سوغات و صنایع دستی، اما به دلیل قرارگیری بنا در بورس خشکبار، در نهایت سال 1391 کاروانسرای خانات به مرکزی برای عرضه خشکبار بدل شد و با این کاربری در حال فعالیت است. 

بنای خانات، در طول تاریخ، بارها آسیب دیده، ولی دوباره مرمت شده است. به عنوان مثال در سال ۱۳۵۷، بر اثر آتش سوزی درب های غربی و شرقی بنا مسدود شدند. پس از آتش سوزی، این بنا چندین بار تغییر کاربری داد. هنوز می توان شور و شوق تجارت را در مجاورت این کاروانسرا مشاهده کرد. دور تار دور بنا کسبه و بازاریون در حال کسب روزی هستند. امروزه در گوشه ای از این کاروانسرا، سفره خانه ای سنتی دایر کرده اند که شما بعد از بازدیدتان از بنا می توانید برای صرف ناها، شام و یا استراحت به آن سری بزنید.

معماری کاروانسرای خانات تهران

کاروانسرای خانات ۱۰ هزار متر مربع وسعت دارد و به عنوان بزرگتری بنای موجود در بافت تاریخی تهران شناخته می شود. پلان این بنا مستطیل شکل است، مستطیلی که دور تا دورش حجره های ایجاد شده اند. در هر ضلع این چهار ضلعی ۱۳ حجره و در کل ۵۴ حجره در این کاروانسرا وجود دارد. خانات بنایی دو ایوانی است. یک ایوان در سمت شرق و ایوان دیگر در سمت غرب بنا قرار گرفته است. ورودی اصلی بنا ایوان سمت شرق است که از بازار امین السلطان هم می توان به آن دسترسی یافت. در ضلع شمال شرقی بنا، باربند و اصطبلی برای چهار پایان در نظر گرفته اند. دسترسی به این مکان از طریق یک دالان امکان پذیر است.

عمده مصالحی که در ساخت کاروانسرای خانات به کار رفته اند، آجر و سنگ و ملات گچ، آهک و گل هستند. عمده تزئینات موجود در بنا نیز تزئینات زیبای آجرکاری و گره سازی هستند. اولین چیزی که در این مکان نظرتان را جلب خواهد کرد، درب اصلی ورودی بناست. این درب تاریخی که از نوعی چوب روسی ساخته شده، ۵ متر ارتفاع دارد و حدود ۴۰ گل میخ فلزی روی آن نصب شده اند. گرداگرد این در را با فرمایشاتی از حضرت امیر مومنان علی علیه السلام که درباره آداب تجارت است، تزئین کرده اند.

مسیر دسترسی به کاروانسرای خانات تهران

کاروانسرای خانات در ضلع جنوبی چهار مولوی، خیابان صاحب جمع قرار گرفته است. بهترین راه دسترسی به این مکان، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. می توانید از طریق مترو، تاکسی و یا اتوبوس به این مکان تاریخی بروید. 

آدرس: شمال میدان شوش، جنوب چهار راه مولوی، میدان امین السلطان، خیابان صاحب جمع

متروی تهران

خط 1 مترو: تجریش - کهریزک (ایستگاه میدان محمدیه)

اتوبوس

خط 2 اتوبوس های تندرو: پایانه آزادی - خاوران (ایستگاه چهارراه مولوی)

خط 7 اتوبوس های تندرو: پایانه تجریش - راه آهن (ایستگاه مولوی)

تاکسی

نزدیکترین ایستگاه تاکسی به مجموعه در میدان شوش قرار دارد. 

ایران، استان تهران، تهران، 

مدت زمان بازدید از این جاذبه: بین ۱ تا ۲ ساعت

کاروانسرای خانات دارای امکاناتی مانند کافه، رستوران، نمازخانه و سرویس بهداشتی می باشد. 

 

 

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: شهر تهران جاذبه های گردشگری کلان شهر خرید و فروش معماری خشکبار تغییر کاربری تجارت حمل و نقل عمومی تاکسی اتوبوس جاذبه های گردشگری گردشگری کاروانسرای خانات کاروانسرای خانات تهران ناصرالدین شاه امین السلطان راه مولوی شهر تهران ساخته شد یک قرن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۸۹۳۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پرسپولیس و ثبت یک آمار تاریخی؛ دیوار تهران

پرسپولیس یک آمار ویژه را ثبت کرده است.

طرفداری | پرسپولیس آمار ویژه‌ای دارد.

آخرین باری که دروازه پرسپولیس در لیگ برتر باز شده، به ۱۸ اسفند ۱۴۰۲ و بازی با فولاد در هفته‌نوزدهم برمیگردد که پرسپولیس روی دو اشتباه عجیب دو بار دروازه خودرا باز کرد اما در نهایت چهار بر دو برنده شد.

پس‌از آن بازی سرخ‌ها در لیگ‌برتر هیچ گلی دریافت نکردند تا با ۶ کلین شیت پیاپی مقابل تیم‌های استقلال، پیکان، گل گهر، ملوان، صنعت نفت و سپاهان، برترین خط دفاعی لیگ با ۱۳ گل‌خورده را در اختیار داشته باشند، و از این حیث از‌ استقلال پیشی بگیرند.

از دست ندهید ????????????????????????

جای خسرو حیدری بودم پیشنهاد منچسترسیتی را قبول می‌کردم! مرد هزار چهره؛ یورگن کلوپ مشاور مالی شد (فیلم) خوشحالی باورنکردنی جیمی کرگر در دیوار زرد! (فیلم) لیونل مسی در شکل‌وشمایلی که هرگز ندیده‌اید! (عکس)